‘อิคิไก’ (Ikigai) พลังแห่งเป้าหมายสู่ชีวิตที่ยืนยาว 

เคยรู้สึกไหมว่าตื่นเช้ามาแล้วไม่รู้จะทำอะไรดี? หรือบางทีก็รู้สึกว่า ชีวิตขาดอะไรบางอย่างไป? ในโลกที่เต็มไปด้วยความเร่งรีบและการแข่งขัน เรามักจะหลงลืมสิ่งสำคัญที่สุดไป นั่นคือ เป้าหมายในชีวิตที่แท้จริง แต่คนญี่ปุ่นโบราณ มีคำตอบสำหรับเรื่องนี้มานานแล้ว นั่นคือแนวคิดเรื่อง “อิคิไก” (Ikigai) ที่ไม่ได้เป็นแค่คำสวย ๆ แต่คือหัวใจสำคัญ ที่เชื่อมโยงกับการมีชีวิตที่ยืนยาวอย่างมีความสุข หรือที่เรียกว่า Longevity  

The HealthSpan พาคุณไปทำความรู้จักกับ Ikigai เจาะลึกว่าทำไม ถึงสำคัญต่อการมีอายุยืนยาว และที่สำคัญที่สุดคือ จะช่วยให้คุณค้นหา Ikigai ของตัวเองได้อย่างไร มาร่วมกันปลดล็อกพลังแห่งการมีเป้าหมายในชีวิตไปพร้อมกัน 

‘อิคิไก’ คืออะไร? ทำไมคนญี่ปุ่นถึงมีอายุยืนยาว 

ก่อนที่เราจะไปเจาะลึกถึงพลังของ Ikigai มารู้จักกับความหมายที่แท้จริงกันก่อน 

ความหมาย Ikigai และปรัชญาญี่ปุ่น 

คำว่า Ikigai (อิคิไก) มาจากภาษาญี่ปุ่น โดยคำว่า “Iki” หมายถึง “ชีวิต” และ “gai” หมายถึง “คุณค่า” หรือ “สิ่งที่มีค่า” เมื่อรวมกันจึงหมายถึง “เหตุผลในการมีชีวิตอยู่” หรือ “คุณค่าของการมีชีวิต” (Garcia & Miralles, 2016) ซึ่งไม่ใช่แค่ความสุขชั่วคราว แต่คือความรู้สึกพึงพอใจและมีจุดมุ่งหมาย ที่ขับเคลื่อนให้เราตื่นขึ้นมาในทุกเช้า 

ปรัชญา Ikigai ไม่ได้ซับซ้อน คือการค้นหาจุดร่วมของ 4 สิ่งสำคัญในชีวิต 

1. สิ่งที่คุณรัก (What you love) 
2. สิ่งที่คุณทำได้ดี (What you are good at) 
3. สิ่งที่คุณสามารถสร้างรายได้จากมันได้ (What you can be paid for) 
4. สิ่งที่โลกต้องการ (What the world needs) 

การค้นพบจุดตัดของ4 สิ่งสำคัญนี้คือการค้นพบ Ikigai ของคุณเอง ซึ่งจะนำมาซึ่งความรู้สึกเติมเต็ม ความสุข และความหมายในชีวิต 

Japanese Secret to Longevity ไม่ใช่แค่เรื่องอาหาร 

เมื่อพูดถึง Longevity หรือการมีอายุยืนยาว หลายคนอาจนึกถึงอาหารสุขภาพ อย่างชาเขียวหรือปลา และแน่นอนว่าสิ่งเหล่านี้มีส่วนสำคัญ แต่สำหรับคนญี่ปุ่น โดยเฉพาะในเมืองโอกินาวา ซึ่งเป็นหนึ่งใน “Blue Zones” (พื้นที่ที่มีผู้สูงอายุเกิน 100 ปีจำนวนมาก) Japanese Secret to Longevity ไม่ได้มีแค่อาหาร นักวิจัยพบว่า ปัจจัยสำคัญอย่างหนึ่ง ที่ทำให้ชาวโอกินาวามีสุขภาพแข็งแรง และมีอายุยืนยาว คือการที่พวกเขามี Ikigai ที่ชัดเจน ไม่ว่าจะเป็นการดูแลสวนผัก การเลี้ยงหลาน การเข้าร่วมกิจกรรมชุมชน หรือการทำงานฝีมือ พวกเขายังคงมี “เหตุผลในการตื่นนอน” และรู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่า และเป็นส่วนหนึ่งของสังคม แม้จะอยู่ในวัยชราก็ตาม (Buettner, 2012) สิ่งนี้บ่งชี้ว่า การมีเป้าหมายในชีวิต มีผลอย่างมากต่อทั้งสุขภาพกายและสุขภาพใจ 

พลังของ Ikigai ที่ส่งผลต่อสุขภาพและอายุยืน  

งานวิจัยหลายชิ้น เริ่มสนับสนุนแนวคิดที่ว่า การมีเป้าหมายในชีวิตที่ชัดเจน มีความสัมพันธ์โดยตรงกับการมีอายุยืนยาวและสุขภาพที่ดีขึ้น อย่างมีนัยสำคัญ ตัวอย่างเช่น การศึกษาที่ตีพิมพ์ในวารสาร JAMA Network Open พบว่าผู้ใหญ่ที่มีเป้าหมายในชีวิตสูง มีอัตราการเสียชีวิตต่ำกว่า ผู้ที่ไม่มีเป้าหมายที่ชัดเจน (Kim et al., 2017) สาเหตุเป็นเพราะการมี Ikigai ช่วยให้เรามีแรงจูงใจ ในการดูแลสุขภาพของตัวเองได้ดีขึ้น มีพฤติกรรมการใช้ชีวิตที่ดีขึ้น และมีความยืดหยุ่นทางจิตใจสูงขึ้น เมื่อต้องเผชิญกับความท้าทาย 

ประโยชน์ของ Ikigai ต่อ Mental Health Longevity และร่างกาย 

Ikigai ไม่ได้ช่วยแค่เรื่องอายุยืนเท่านั้น แต่ยังเป็นเกราะป้องกัน ที่ดีเยี่ยมสำหรับสุขภาพจิตของเราด้วย เมื่อเรามีเป้าหมายในชีวิต เราจะมีแนวโน้มที่จะรู้สึกมีความสุข ลดความรู้สึกโดดเดี่ยว ลดความเสี่ยงของภาวะซึมเศร้าและความวิตกกังวล และเพิ่มความรู้สึกพึงพอใจในชีวิต สิ่งเหล่านี้ส่งผลดีต่อ Mental Health Longevity โดยตรง และแน่นอนว่า สุขภาพจิตที่ดีก็ย่อมส่งผลดีต่อสุขภาพกายของเรา ในระยะยาวด้วย เช่นกัน 

นอกจากนี้ การมี Ikigai ยังเชื่อมโยงกับสิ่งเหล่านี้ด้วย 

• ลดความเครียด เมื่อเรามีสิ่งที่เราหลงใหลและมีเป้าหมายที่ชัดเจน เราจะจัดการกับความเครียดได้ดีขึ้น เพราะรู้ว่าสิ่งที่ทำมีความหมาย 

• เพิ่มภูมิคุ้มกัน การมีความสุขและลดความเครียด ช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายให้แข็งแรง 

• การมีพฤติกรรมที่ดี คนที่มี Ikigai มักจะมีแรงจูงใจ ที่จะกินอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกาย และดูแลตัวเอง เพราะพวกเขาอยากมีสุขภาพดี เพื่อที่จะได้ทำสิ่งที่พวกเขารักต่อไป 

Purpose-driven Life Longevity กับการลดความเครียด 

ชีวิตที่ขับเคลื่อนด้วย Purpose in Life ไม่เพียงแค่ทำให้เรารู้สึกเติมเต็ม แต่ยังเป็นกลยุทธ์สำคัญ ในการจัดการกับความเครียดในชีวิตประจำวัน เมื่อเรามีเป้าหมายที่ชัดเจน เราจะมองเห็นคุณค่าในสิ่งที่เราทำ แม้ว่าจะมีอุปสรรคก็ตาม ความเครียดที่เกิดขึ้น จะถูกมองว่าเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการ มากกว่าที่จะเป็นสิ่งบั่นทอนกำลังใจ การมีความมุ่งมั่นที่จะทำตาม Ikigai ช่วยให้เรามีพลัง ที่จะก้าวผ่านความท้าทายต่าง ๆ ไปได้ นำไปสู่ Longevity ที่มาพร้อมกับคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นทั้งทางกายและใจ 

วิธีค้นหา Ikigai ของตัวเอง 

ถ้าคุณอ่านมาถึงตรงนี้และรู้สึกอยากค้นหา Ikigai ของตัวเองบ้างล่ะก็ ไม่ต้องกังวล! การค้นหา Ikigai ไม่ใช่เรื่องยาก แต่มันคือการเดินทางแห่งการสำรวจตัวเอง 

เคล็ดลับและแบบฝึกหัด เพื่อค้นหาอิคิไกของคุณ 

การค้นหา Ikigai อาจใช้เวลา แต่ก็คุ้มค่าที่จะลงทุน ลองใช้เคล็ดลับและแบบฝึกหัดเหล่านี้เพื่อเริ่มต้น 

• สำรวจสิ่งที่คุณรัก อะไรคือสิ่งที่คุณหลงใหล ทำแล้วมีความสุข จนลืมเวลา? งานอดิเรก กิจกรรม หรือเรื่องราวที่คุณสนใจเป็นพิเศษ 

• ระบุสิ่งที่คุณทำได้ดี คุณมีความสามารถพิเศษอะไรบ้าง? สิ่งที่คุณทำได้ดีโดยไม่ต้องพยายามมาก หรือสิ่งที่คุณได้รับการยอมรับจากคนอื่น 

• พิจารณาสิ่งที่คุณสามารถสร้างรายได้จากมันได้ สิ่งที่คุณรักและทำได้ดีนั้น สามารถเปลี่ยนเป็นอาชีพหรือรายได้ได้หรือไม่? 

• ถามตัวเองว่าโลกต้องการอะไร มีปัญหาอะไรที่คุณอยากช่วยแก้ไข? มีสิ่งใดที่คุณเชื่อว่าจะทำให้โลกนี้น่าอยู่ขึ้น? 

ลองใช้เวลาคิดและเขียนคำตอบเหล่านี้ ออกมาอย่างละเอียด อย่าเพิ่งกังวลว่าจะต้องหาคำตอบที่สมบูรณ์แบบในทันที เพราะ Ikigai เป็นสิ่งที่สามารถเปลี่ยนแปลง และพัฒนาไปได้ตลอดชีวิต 

การนำ Ikigai diagram มาประยุกต์ใช้ 

เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนขึ้น ลองนำ Ikigai diagram มาใช้ มันคือแผนภาพวงกลม 4 วงที่ซ้อนทับกัน: สิ่งที่คุณรัก, สิ่งที่คุณทำได้ดี, สิ่งที่คุณทำเงินได้, และสิ่งที่โลกต้องการ จุดตัดตรงกลางคือ Ikigai ของคุณ 

• วาดวงกลม 4 วง 
• เขียนสิ่งที่เกี่ยวข้องในแต่ละวง 
• มองหาจุดเชื่อมโยงหรือสิ่งที่อยู่ตรงกลางของวงเหล่านั้น  

บางครั้ง Ikigai ของคุณอาจจะไม่ใช่สิ่งเดียว แต่เป็นชุดของกิจกรรม หรือบทบาทที่ทำให้คุณรู้สึกเติมเต็ม คุณไม่จำเป็นต้องลาออกจากงานปัจจุบัน เพื่อค้นหา Ikigai แต่คุณสามารถเริ่มต้น จากการมองหากิจกรรมเล็ก ๆ น้อย ๆ ที่เติมเต็มความหมาย ให้กับชีวิตในแต่ละวัน  

การมี Ikigai (อิคิไก) ไม่ใช่แค่ปรัชญาโบราณที่สวยงาม แต่คือเครื่องมืออันทรงพลัง ที่จะช่วยให้เรามีชีวิตที่ยืนยาวอย่างมีความหมายและมีความสุข มันคือการค้นพบ เป้าหมายในชีวิต ที่ทำให้เราตื่นเช้ามาอย่างกระตือรือร้น มีพลังในการใช้ชีวิต และเผชิญหน้ากับความท้าทายต่าง ๆ ด้วยความหวัง ไม่ว่าคุณจะอยู่ในช่วงวัยใด การเริ่มต้นค้นหา Ikigai ของตัวเองวันนี้ คือการลงทุนที่คุ้มค่าที่สุดเพื่อ Longevity และคุณภาพชีวิตที่ดีในระยะยาว อย่ารอช้าที่จะเริ่มต้นการเดินทาง เพื่อค้นพบเหตุผล ในการมีชีวิตอยู่ของคุณ และสัมผัสกับพลังที่เปลี่ยนแปลงชีวิตนี้ด้วยตัวคุณเอง! 

——————

แหล่งข้อมูลอ้างอิง

• Buettner, D. (2012). The Blue Zones: 9 Lessons for Living Longer From the People Who’ve Lived the Longest. National Geographic. Garcia, H., & Miralles, F. (2016).
• Ikigai: The Japanese Secret to a Long and Happy Life. Penguin Books. Kim, E. S., Sun, J. K., Park, N., & Kubzansky, L. D. (2017).
• Purpose in Life and Reduced Risk of All-Cause and Cardiovascular Mortality: A Systematic Review and Meta-Analysis. JAMA Network Open, 3(10), e2020299. Patt, R. (2020).
• Ikigai: The Japanese concept of finding purpose for a long, happy, healthy life. Forbes.